XUBNO(organs) Xubnuhu, sida wadnaha, sambabada, caloosha, kelyaha, maqaarka iyo beerku waxa ay ka sameysanyihiin labo ama in kabadan oo Nudo ah kuwaas oo loo diyaariyey in ay qabtaan shaqo cayiman.
Tusaale ahaan, wadnuhu wuxuu gamaa dhiigga, sambabadu waxa ay jirka keenaan Oksijiinta(O2) waxa ayna dibedda u saaraan Kaarboon labo Oksaydhka(CO2), calooshuna waxa ay dheefshiiddaa cuntada. Qaybo kamid ah Xubnaha Jirka xayawaanka:
*Wadnaha
*Sambabka
*caloosha
*maskaxda
*Beerka
*Beeryarada
*kaadihaysta.
Qaybo kamid ah Xubnaha Dhirta
*Caleenta
*Xididka
*Ubaxa
Habdhis Xubneedka (organ system)
Habdhis xubneedku waa koox xubno ah oo isku urursan oo qabata shaqo ka mid ah shaqooyinka lagama maarmaan ka ah ee jirka. Dhammaan habdhisyada oo dhan waxaa ka dhexeeya isgaarsiin sidaa darteed habdhiska hawlgalkiisa ugama maarmi karo habdhisyada kale ee jirka. Habdhisyada oo dhami way isu tagaan si ay u sameyaan jirka aadamaha. Haddaba jirku wuxuu ka koobanyahy hadhisyo dhawr ah oo ay ka mid yihiin;
1.Habdhiska wareegga dhiigga ,habdhiskani waxa uu qaabilsan yahay gamidda ama ganidda dhiiga dhamaan dhiigmareenada jirka sida sambabada, wadnaha iyo dhuumaha dhiigga(blood vessels).
2.Habdhiska qalfoofka, oo uyeela jirka qaab dhaqdhaqaaq haboon samayn kara, kaaso siiya nudaha jilicsan ee jirka tiirsamaad iyo ilaalin. habdhiskani wuxuu ka kooban yahay lafo, seedo, carjowyo iyo taharro.
3.Habdhiska taranka, oo ka kooban xubno abuura aadmiga, taas oo ah inuu qof dhiso, sida xubnaha kala ah ugxan sidaha, dhuunta faloob, makaanka, qanjidhyo caanoodka, xiniinyaha, iyo kuwo kaloo badan. habdhiskani waxa uu maamulaa waaridda sinjiga.
4.Habdhiska muruqyada, oo ka kooban muruqyo qalfoofeed, wadneed iyo kuwo sulban. wuxuuna abuura dhaq-dhaqaaqa jirka isagoo soosaara kul.
5.Habdhiska neefsashada, oo keena awoodda ogsijiintu ku gasho jirka, kaarboon laba ogsaydhkuna uga soo boxo. xubnaha habdhiskan waxaa kamid ah dalqada(pharynx), qulaanqulshaha(larynx), Laancadka(bronchus),bogga(diaphragm) iyo sambabada(lungs).
6.Habdhiska dheefshiidka, oo burburiya cuntada, una roga walxo sahlan oo la nuugi karo si ay ugaaraan unugyada kala gedisan ee jirka oo dhan. Habdhiskani waxaa kamid ah qanjidhada candhuufta(salivary glands),afka, caloosha, beerka, gamaca (pancreas), xanjareeriga(gallbladder), xiidmaha(colon), mindhicirka yar(small intestine) iyo malawadka(rectum).
7.Habdhiska qashinsaarka, oo jirka ka saara wixii qashin ah ee samaysmay.xubnaha qashinsaarka waxa kamid ah; kelyaha, mindhicirka weyn, maqaarka, beerka iyo sambabada.
8.Habdhiska dareenwadka, oo hawshiisu tahay isgaarsiinta qaybaha jirka marka laga eego xagga dareenka. Habdhiskani waa kan xukuma firfircoonida xubnaha kala geddisan ee jirka oo dhan, wuxuu inala socodsiiya wax allaale wixii ka dhacaaya deegaankeenna, si aynu uqabatino.
9.Habdhiska qanjidhada marinka la’, oo ka kooban qanjidho aad u fara badan oo kala duwan, waxayna siidaayaan Geedshe( hormones).waxaana qanjidhadaas kamid ah; qanjidh luquneed/Gaashaan(thyroid gland), qanjidh kankelyood(adrenal gland), qanjidh Xookada (pituitary gland) iyo kuwo kaloo badan.
10.Habdhis kaadiyeedka, oo ka kooban kelyo(kidneys), lise(ureter), Dhiijje(urethra) iyo kaadihays(bladder).
kelli walbana waxay ka kooban tahay malyanno halbeegyo hawleed oo layiraahdo nafroon(nephron). habdhiskani wuxuu qaabilsan yahay kasaarida jirka dareeraha wasaqaysan ee kaadida.
11. Habdhis limfeedka, wuxuu ka kooban yahay nuddo iyo xubno kasaara jirka sunta, wasaqda iyo walxaha aan loobaahnayn.